HUKUK MÜŞAVİRLİĞİ
Konfederasyonumuzun yoğun ve ısrarlı talebi sonucunda Haziran ayında TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda görüşülmeye başlanan vergi, sosyal güvenlik primi ve aidat borçlarının yeniden yapılandırıldığı, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanuna ilişkin değişiklikleri içeren ve 10/09/2014 tarihinde TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen 6552 sayılı (Torba) Kanun, 11 Eylül 2014 tarihli ve 29116 sayılı Mükerrer Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
6552 sayılı Kanun ile yapılan ve esnaf ve sanatkârlarımız ile teşkilatımızı ilgilendiren düzenlemeler aşağıda konu başlıkları altında açıklanmıştır.
A - YILLIK AİDAT VE KATILMA PAYI BORÇLARI
1 – Esnaf ve sanatkârlarımızın 11 Eylül 2014 tarihinden önceki; yıllık aidat borçları ile odaların birlik ve üyesi oldukları federasyonlara, birlik ve federasyonların Konfederasyona olan katılım payı borçları yeniden yapılandırma kapsamına alınmıştır. esnaf ve sanatkârlarımızın, yıllık aidat borçları ile odaların birlik ve üyesi oldukları federasyonlara, birlik ve federasyonların Konfederasyona olan katılım payı borçlarıdır.
2 – Yıllık aidat ve katılma payı borçlarının yeniden yapılandırılmasına ilişkin olarak getirilen hükümlerden yararlanmak isteyen üyeler ile teşkilat birimlerimizin, Kasım 2014 ayı sonuna kadar ilgili oda veya üst kuruluşa bir dilekçe veya yazı ile başvuruda bulunmaları gerekmektedir.
3 - Borç asıllarına, halen uygulanmakta olan 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine ilişkin Kanunda öngörülen faiz oranı yerine, yurtiçi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) oranları uygulanacak ve buna göre hesaplanan yeni borç toplamı bulunacaktır.
4 - Esnaf ve sanatkârlarımız ile teşkilatımızın bu Kanun ile getirilen düzenlemelerden yararlanabilmeleri için dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve Kanun yollarına başvurmamaları gerekmektedir.
5 - Ödenmesi gereken toplam borcun; birinci. taksit ödeme süresi içinde (Aralık/2014 ayı sonuna kadar) peşin ödenmesi, halinde toplam borçtan %10 oranında indirim yapılacaktır.
6 - Borçların ödenmesi gereken süre ve öngörülen sistem içinde kısmen veya tamamen ödenmemesi halinde; ilgililer bu Kanun hükümlerinden yararlanamayacaklardır.
7 - Borcun ve faizin hesaplanması ve tahsiline ilişkin olarak teknik ayrıntılar daha sonra gereken açıklamalar yapılarak teşkilatımıza duyurulacaktır.
B - SOSYAL GÜVENLİK
1- 11/09/2014 tarihine kadar doğum borçlanması hakkı yalnızca kadın sigortalı çalışanlara tanınmakta olup, bu tarihten itibaren doğum borçlanması hakkı kadın esnaf ve sanatkarlarımıza da tanınmıştır.
2‑ Sağlık sigortası kapsamında sigortalılara tanınan tüp bebek deneme hakkı 3’e çıkarılmış olup, üçüncü denemede katkı payı %20 olarak belirlenmiştir.
3- Mülga 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu ile bu Kanun kapsamında bulunan işyerlerine ilişkin olup, işyerine ait borcun tamamının ödeme süresi 31/12/2013 veya önceki bir tarihe ilişkin olduğu halde ödenmemiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi ve idari para cezası ile özel kanunlardaki hükme istinaden Kurumca 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre takip edilen eğitime katkı payı, özel işlem vergisi ve damga vergisi borçlarından borç türü bazında borç asılları toplam 100 Türk Lirasını aşmayan asli alacakların ve tutarına bakılmaksızın bu asıllara bağlı gecikme cezası, gecikme zammı gibi feri alacaklar Kanunun yürürlük tarihi olan 11/09/2014 tarihi ile affedilmiştir.
4- Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenmesi gereken borçların yapılandırılmasına imkan tanınmıştır. Buna göre, en geç Nisan 2014 tarihine ilişkin olup, 11/09/2014 tarihinden önce tahakkuk ettiği halde ödenmemiş olan;
- 5510 sayılı Kanunun 4/b sigortalılık statüsünden kaynaklanan sigorta primi, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı,
- 31/12/2014 tarihine kadar ödenmesi imkanı ortadan kalkmamış olan isteğe bağlı sigorta primi ve topluluk sigortası primi,
- Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından takip edilen damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payı,
- 30/04/2014 tarihine kadar bitirilmiş ve 11/09/2014 tarihine kadar ödenmemiş olan, özel nitelikteki inşaatlarda tespit edilen eksik işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta primi,
- Borç asılları ile bu alacaklara ödeme sürelerinin bittiği tarihlerden 11//09/2014 tarihine kadar geçen süre için Yİ-ÜFE( Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi) aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, aşağıda açıklanacak şekilde ödenmesi halinde bu alacaklara uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi feri alacakların tamamı affedilir.
- Yine, 30/04/2014 tarihine kadar işlenen fillere ilişkin olup, 11/09/2014 tarihi itibarıyla ödenmemiş olan idari para cezası asıllarının %50’si ile bu tutara ödeme sürelerinin bittiği tarihlerden 11/09/2014 tarihine kadar geçen süre için Yi-ÜFE (Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi) aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, bu maddede belirtilen süre ve şekilde ödenmesi halinde idari para cezası asıllarının kalan %50’si ile idari para cezasına uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi feri alacaklar affedilir.
Ödeme Şartları:
Bu madde hükümlerinden yararlanmak isteyen borçluların 31/12/2014 tarihine kadar Sosyal Güvenlik Kurumuna başvurmaları gerekmektedir. İlgililerin başvuru sırasında borçlarını kaç taksit halinde ödeyeceklerini belirtmeleri gerekir.
Taksitle ödeme yapmak isteyenler, borçlarını 2’şer aylık ödeme dönemleri içerisinde seçecekleri taksit sayısına göre 6 (1,05 katsayı), 9 (1,07 katsayı), 12 (1,10 katsayı), 18 ( 1,15 katsayı) ile eşit taksitler halinde azami 36 ay içinde ödeme yapabileceklerdir.
Taksitle ödeme yapmak isteyen borçluların en geç 31/01/2015 tarihine kadar ilk taksiti ödemeleri gerekmektedir.
Bir takvim yılında ikiden fazla taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde bu madde hükümlerinden yararlanma hakkı kaybedilir. Ancak, bir takvim yılında iki seferden az taksitlerin ödenmemesi ya da eksik ödenmesi halinde Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun gereğince belirlenen gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi şartıyla bu madde hükümlerinden yararlanılmaya devam edilebilir.
Taksit tutarının %10’unu aşmamak şartıyla 5 Türk Lirasına kadar yapılmış eksik ödemeler için yapılandırma bozulmaz.
Söz konusu yapılandırma hükmünden faydalanılabilmesi için, Sosyal Güvenlik Kurumuna karşı dava açılmamış olması ve açılmış bir dava var ise bu davalardan feragat edilmesi şarttır.
Yapılandırmanın bozulması ve ödeme hakkının kaybedilmesi halinde, borçlular ödedikleri tutar kadar madde hükmünden yararlanırlar.
6111 sayılı Kanun hükümlerine göre yapılandırılmış olan ve 11/09/2014 tarihi itibarıyla taksit ödemeleri devam eden alacaklar hariç olmak üzere, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun gereğince tecil ve taksitlendirilmiş olan alacakların mahsup edilmesi için Sosyal Güvenlik Kurumuna yazılı müracaatta bulunulması halinde, Kurumca mahsup işlemleri yapılır. Kalan borç peşin ya da taksitler halinde ödenmeye devam edilir.
10/01/2013 tarihli 6385 sayılı sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanuna göre sosyal güvenlik destek primi borçlarını yapılandıran ve yapılandırma işlemi 11/09/2014 tarihi itibarıyla devam eden borçlularca, yapılandırma süresi içinde ödenmiş tutarların mahsup edilmesi için Sosyal Güvenlik Kurumuna başvurulması halinde, Kurumca mahsup işlemleri yapılır, kalan tutar peşin ya da taksitler halinde ödenir.
Bu madde kapsamına giren alacakların, asıllarının 11/09/2014 tarihinden önce ödenmiş olması şartıyla, 11/09/2014 tarihi itibarıyla aslı ödenmiş feri alacağın %40’ının ilk taksit süresi içinde ödenmesi halinden kalan %60’ı affedilir.
5- Esnaf ve sanatkârlar, yukarıda açıklanan borçlarını yapılandırmaları, yapılandırılan borç haricinde 60 günden fazla prim ve prime ilişkin borçlarının bulunmaması veya 60 günden fazla prim ve prime ilişkin borçları bulunmakla birlikte bu borçlarını ilgili kanunlara göre taksitlendirmiş ve ödeme yükümlülüklerini yerine getiriyor olmaları halinde, borçlarının ilk taksitini öder ödemez genel sağlık sigortasından yararlanmaya başlayabileceklerdir.
6- 02/09/1971 tarihli ve 1479 sayılı Mülga Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanununa göre tescili yapılmış olan kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, prim borçları nedeniyle sigortalılıkları durdurulmuş olanlardan 11/09/2014 tarihi itibarıyla ihya edilmemiş olanların kendilerinin ya da hak sahiplerinin 31/12/2014 tarihine kadar Sosyal Güvenlik Kurumuna müracaat etmeleri ve hesaplanan sigorta primi borcunun tamamının 31/01/2015 tarihine kadar ödemeleri halinde, bu süreler sigortalılık süresinden sayılır. Hesaplanan borcun tamamının ilk taksit süresi içerisinde ödenmemesi halinde sigortalılık sürelerinin canlandırılmasına ilişkin işlem geçerli sayılmaz.
7- Mülga 4355 sayılı Ticaret ve Sanayi Odaları, Esnaf Odaları ve Ticaret Borsaları Kanunu, mülga 5373 sayılı Esnaf Dernekleri ve Esnaf Dernekleri Birlikleri Kanunu ve mülga 507 sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkârlar Kanununa göre; esnaf ve sanatkâr siciline veya odasına ya da her ikisine birden kayıtları bulunmakla birlikte, esnafın kendi kusurundan kaynaklanamayan nedenlerle üye kayıtlarının mevzuata uygun olarak yapılmadığının tespit edilmesi nedeniyle iptal edilen sigortalılık sürelerinden 22/03/1985 tarihinden sonraki sürelere ait prim, gecikme zammı ve gecikme cezalarının 31/12/2013 tarihine kadar ödenmiş olması şartıyla 4/b kapsamındaki sigortalılıkları başlangıç tarihinden itibaren geçerli sayılır.
C - VERGİ
1- 30 Nisan 2014 tarihinden önce tahakkuk eden ve/veya vadesi 30 Nisan 2014’ten önce olan vergiler, vergi cezaları, bazı idari para cezaları, belediyelere ait alacaklar ve 6183 sayılı Amme Alacakları Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamında tahsil edilen diğer alacaklar yeniden yapılandırılacaktır (Gelir vergisi ile motorlu taşıtlar vergisinin 2 taksitleri kapsam dışındadır).
2- Bu kapsamda, söz konusu alacaklar için hesaplanmış olan gecikme faizi, gecikme zammı ve gecikme cezalarının tamamı silinecek, bunların yerine Yİ-ÜFE (Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi) oranında faiz hesaplanarak tahakkuk ettirilecektir.
Bir vergi aslına bağlı olmayan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının yarısı ödenecek, kalan yarısı ise silinecektir.
3- Kanundan yararlanmak için ilgili idareye (vergi dairesi veya belediye) son başvuru tarihi 1 Aralık 2014’tür.
4- Yeniden yapılandırılan borçlar, peşin olarak 31 Aralık 2014 tarihine kadar ödenebilecektir. Taksitlendirilmesi halinde ise, ilk taksit ödemesi Aralık ayı içinde yapılacaktır.
5- Yeniden yapılandırılan borcun taksitlendirilmesi halinde, 2 ayda bir ödenecek şekilde en fazla 36 aya kadar 18 taksit yapılabilecektir.
6- Taksitlere uygulanacak faiz oranı;
6 taksitte 12 ayda yapılacak ödemelerde 1,05
9 taksitte 18 ayda yapılacak ödemelerde 1,07
12 aksitte 24 ayda yapılacak ödemelerde 1,10
18 taksitte 36 ayda yapılacak ödemelerde 1,15 olacaktır.
7- Ödemeler, vergi daireleri veya bankalara yapılabileceği gibi vergi dairelerinde kredi kartı ile de yapılabilecektir.
8- Yapılandırılan borca ilişkin taksitlerin, bir takvim yılında ikiden fazla ödenmemesi halinde yapılandırma iptal olacak, iptal tarihine kadar yapılan ödemeler, yapılandırma kapsamında ödenmiş sayılacaktır.
9- Ayrıca, yapılandırılan borcun ödenme süresi içinde sonradan doğacak vergi ve buna bağlı borçların da aksatılmadan ödenmesi gerekmektedir. Söz konusu borçların ve bunlara ilişkin taksitlerin bir takvim yılında ikiden fazla ödenmemesi halinde yapılandırma iptal olacaktır.
D - DİĞER İDARİ PARA CEZALARI
1- Tütün mamullerinin tüketilmesinden kaynaklı olarak verilen idari para cezaları hariç olmak üzere, 31/12/2013 tarihinden (bu tarih dâhil) önce idari yaptırım kararı verildiği hâlde 11/09/2014 tarihi itibarıyla ilgilisine tebliğ edilmemiş olan ve genel bütçeye gelir kaydı gereken ve her bir kabahat için 120 Türk lirasının (bu tutar dâhil) altında kalan idari para cezaları ile ferilerinin tahsilinden vazgeçilir.
E - İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
1- 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre işverenin iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirme yükümlülüğünde değişiklik yapılarak, diğer sağlık personeli görevlendirme zorunluluğu on ve daha fazla çalışanı olan çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri ile sınırlandırılmıştır.
2- Kanun’un 6. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin sonuna eklenen cümle ile “Belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olmayan ancak 10’dan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyeri işverenleri veya işveren vekili tarafından Bakanlıkça ilan edilen eğitimleri tamamlamak şartıyla işe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikler hariç iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülebilmesine…” olanak sağlanmıştır.
3- Kanun’un 6. maddesinin sonuna dördüncü fıkra eklenmek suretiyle, 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu kapsamındaki öğrenci statüsünde olan çırak ve stajyerlerin çalışan sayısının toplamına dahil edilmeyeceği hükmü getirilmiştir.
4- Kanun’un 15. maddesinde yapılan değişiklikle 6331 sayılı Kanun kapsamında alınması gereken sağlık raporlarının işyeri hekiminden alınacağı hükmü getirilmiş, ayrıca 10’dan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için ise kamu hizmet sunucuları (Toplum Sağlığı Merkezleri) veya aile hekimlerinden de alınabilmesinin yolu açılmıştır.
5‑ Kanun’un 30. maddesine eklenen fıkra ile 10’dan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin üstlenilmesine ilişkin eğitim programları, eğitimin süresi ve eğiticilerin nitelikleri ile görevlendirmeye ilişkin hususların yönetmelikle düzenleneceği hüküm altına alınmıştır.
Bilgilerinizi ve bağlı odalarınız aracılığıyla esnaf ve sanatkârlarımıza duyurulması hususunda gereğini rica ederiz.
| Naci SULKALAR | Bendevi PALANDÖKEN |
| GENEL SEKRETER | GENEL BAŞKAN |