Sosyal Güvenlik

26.11.2019

Sosyal Güvenlik

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 16/06/2006 tarih ve 26200 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak 01/10/2008 tarihinde tüm hükümleri ile yürürlüğe girmiştir. Kanunun yürürlüğe girmesi ile Sosyal Sigortalar Kurumu, Emekli Sandığı Kurumu ve Bağımsız Çalışanlar Kurumu Sosyal Güvenlik Kurumu adı altında tek çatı da toplanmıştır.

Bugün BAĞ-KUR’dan hizmet alan yaklaşık 15 milyon kişi bulunmaktadır. 2016 Ocak itibariyle 2.114.049 esnaf ve 793.118 tarım olmak üzere 2.907.167- kişi aktif BAĞ-KUR sigortalısı bulunmaktadır. Geçen yıllar içerisinde önceden yalnızca 4/a sigortalılarına tanınan sürekli iş göremezlik geliri uygulamasının, doğum borçlanması uygulamasının, emzirme ödeneği uygulamasının 4/b’li sigortalılara da sağlanması, sosyal güvenlik destek priminin kaldırılması, sigorta prim borçlarının yapılandırılması, bağ-kurlulara seyyanen yapılan zamlar ciddi ve olumlu gelişmelerdir.

Olumlu gelişmelerin yanında esnaf ve sanatkarların acil çözüme kavuşturulması gereken sorunları da mevcuttur. Ocak 2016’da asgari ücretin 1.300,00-T’ye yükselmesi neticesinde en düşük bağ-kur sigorta primi 568,22-TL’ye yükselmiştir. 27/01/2016 tarihli ve 29606 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6661 sayılı Askerlik Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile brüt ücreti 2.550,00-TL’nin altında ücretle işçi çalıştıran işverenlere işçi başına aylık 99,90-TL devlet desteği verilmiştir. Benzer bir desteğin asgari ücretin artışından ciddi şekilde etkilenen ve bağ-kur sigorta primlerini ödemekte güçlük çeken esnaf ve sanatkarlara verilmesi için Başbakanlık, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Sosyal Güvenlik Kurumu nezdinde çalışmalara başlanılmış, süreçte sona yaklaşılmıştır.

Öte yandan, kurumlar tek çatı altında toplanmış olmasına rağmen esnaf ve sanatkarların diğer sigortalılar ile aynı şartlarda olmadığı açıktır. Bugün, bir esnafın emekli olabilmesi için ticari faaliyetine 25 yıl kesintisiz devam etmesi, 9000 prim gününe sahip olması ve yaş şartını tamamlamış olması gerekmektedir. Günümüz ekonomisinde bir ticari işletmenin 25 yıl kesintisiz olarak ticari faaliyetine devam etmesini beklemek hayatın olağan akışına aykırıdır. Esnaf ve sanatkarların, emekli olabilmesi için aranan prim gün sayısının düşürülmesi öncelikli taleplerimiz arasında yer almaktadır.

1985-2000 yılları arasında yürürlükte bulunan kanun ile, vergi kaydı olan ancak Bağ-Kur’a 3 ay içerisinde kayıt yaptırmamış olanların Kuruma resen kayıt edilmesi düzenlenmiş, ancak ne yazık ki bu yükümlülük Kurum tarafından belli noktalarda yerine getirilememiştir. Daha sonra 2000 ve 2008 yıllarında yapılan değişiklikler ile bu hak sigortalıların ellerinden geriye dönük olarak alınmıştır. Sosyal güvenlik anayasa ile korunan, vazgeçilemez ve kaçınılamaz bir haktır. Esnaf ve sanatkarlarımız açısından ciddi mağduriyete neden olan bu konu ile ilgili acil bir yasal düzenleme ihtiyacı bulunmaktadır. 22/03/1985- 04/10/2000 yılları arasında vergi kaydı olduğu halde Kurum tarafından resen sigortalı olarak kayıt edilmemiş olan, ancak sigortalılık niteliği taşıyan esnaf ve sanatkarların geriye dönük borçlanmasına imkan sağlanmalıdır.

Yine, esnaf ve sanatkarlarımız için ödeyecekleri belirli bir prim ve o prime eklenecek devlet katkısı ile İşsizlik Fonu benzeri bir fon kurulması, dükkanı kapanan esnaf ve sanatkarlarımıza işini yeniden düzene koyana kadar temel ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için kurulan fondan ödeme yapılması taleplerimiz arasındadır.

4/a’lı sigortalılara çalışamadıkları günler için geçici iş göremezlik ödemesi yapılmaktadır. Aynı ödeme, esnaf ve sanatkarlarımıza ancak sigorta prim borcu bulunmaması şartıyla yapılmakta, ayakta yapılan tedaviler için ödenen geçici iş göremezlik ödemesinden ise esnaf ve sanatkarlarımız hiçbir şekilde yararlanamamaktadır. Oysa, esnaf ve sanatkarlarımız, toplumda rapor parası diye bilinen bu ödemeden faydalanamadıkları gibi, istirahatli oldukları bu sürede dükkanlarını açamadıklarından ayrıca zarara uğramaktadırlar. Yapılacak kanun değişikliği ile de bu sorunun çözüme kavuşturulması gerekmektedir.

Tarihçe

Türk tarihinde sosyal güvenlik uygulamaları Orta Asya, Anadolu Selçuklu, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi olarak ele alınabilir. Osmanlı Devleti’nde sosyal güvenlik anlamında ilk örgütlenme, 13. Yüzyılda önce Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonunun da temeli olan Ahilik (esnaf, zanaatkar, çiftçi vb. çalışma kolları), sonra Gedik-Lonca (belirli bir iş kolunda usta, kalfa ve çırakları içine alan dernek) teşkilatı adı altında ortaya çıkmıştır.

Cumhuriyet tarihimizde ise 1921 yılında 151 sayılı Ereğli Maden Amelesi’nin Hukukuna Müteallik Kanun ile kurulan Amele Birliği, ülkemizin kanun ile kurulan ve üyeliği zorunlu olan ilk sosyal güvenlik kuruluşudur. Esnaf ve sanatkarların kurumu olan BAĞ-KUR, 1479 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu ile 02/09/1971 yılında kurulmuştur.

01/10/2008 ülkemizde sağlık ve sosyal güvenlik konularında bir devrim yapılmış, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu yasalaşmıştır. 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesi ile SSK, Emekli Sandığı ve BAĞ-KUR tek çatı altında toplanarak Sosyal Güvenlik Kurumu kurulmuş, norm ve standart birliği sağlanmaya çalışılmıştır.

Temsil

Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonunun yoğun ve ısrarlı çalışmaları sonucunda 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanununun “Genel Kurulun oluşumu, görevleri ve toplanması” başlıklı 5 inci maddesinin (f) bendi 19/01/2013 tarih ve 28533 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6385 sayılı kanun ile; “Tarımda kendi nam ve hesabına çalışanların üye olduğu kanunla kurulu kamu kurumu niteliğindeki en üst meslek kuruluşlarından en fazla üyeye sahip ilk üç kuruluş tarafından üye sayılarına orantılı olarak belirlenen 9 temsilciden, tarım dışında kendi nam ve hesabına çalışanların üye olduğu kanunla kurulu kamu kurumu niteliğindeki en üst meslek kuruluşlarından en fazla üyeye sahip ilk üç kuruluş tarafından üye sayılarına orantılı olarak belirlenen 9 temsilciden” şeklinde değiştirilmiştir.

Türkiye’nin tarım dışında en çok kendi nam ve hesabına çalışanına sahip meslek kuruluşu olan Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu Genel Başkanı Bendevi PALANDÖKEN Sosyal Güvenlik Kurumunun 08/07/2013 tarihinde yapılan seçimli Olağanüstü Genel Kurulunda Sosyal Güvenlik Kurumu Yönetim Kurulu üyesi olarak seçilmiştir.

2.114.049 aktif ve 1.880.712 pasif olmak üzere 3.994.761 Bağ-Kur sigortalısı 08/07/2013 tarihinden beri Sosyal Güvenlik Kurumu Yönetim Kurulunda temsil edilmektedir. (Ocak 2016 itibarıyla)

2013 yılından beri Sosyal Güvenlik Kurumu Yönetim Kurulu üyesi olarak görev yapan Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu Genel Başkanı Bendevi PALANDÖKEN, başta sosyal güvenlik destek priminin kaldırılması olmak üzere, esnaf ve sanatkarların sigorta prim borçlarının yapılandırılmasının sağlanması, kadın esnaf ve sanatkarlara doğum borçlanması imkanı tanınması, prim borcu olan esnaf ve sanatkarların 31/06/2016 tarihine kadar sağlık hizmetlerinden yararlanması gibi birçok alanda çalışmış ve başarı sağlamıştır.

Pratik Bilgiler

İşverenler İçin Uzaktan Eğitim Modülleri
Sosyal Güvenliğin Önemi Eğitim modülü
İşveren Yükümlülükleri Eğitim modülü
Prim Teşvikleri Eğitim modülü

GENEL BAŞKANDAN

HIZLI ERİŞİM

SON HABERLER

18.11.2024