7194 sayılı Dijital Hizmet Vergisi ile Bazı Kanunlarda ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun 7 Aralık 2019 tarihli ve 30971 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Anılan Kanun ile getirilen yeni vergiler ve diğer düzenlemeler aşağıdaki gibidir.

Şehir içi yolcu taşıma faaliyetinde bulunan esnafımızın hasılat esaslı gelir vergisi uygulamasına ilişkin olarak 309 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği, 3 Aralık 2019 tarihli ve 30967 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

Hatırlanacağı üzere, Katma Değer Vergisi Kanununun 38inci maddesinde değişiklik yapılarak hasılat esaslı vergileme yöntemi daha önce uygulanmaya başlanmıştı. KDV Kanununda yapılan bu düzenlemeye uygun olarak Gelir Vergisi Kanununda da yasal düzenleme yapılmış, 7186 sayılı Kanunun 1inci maddesi ile Gelir Vergisi Kanununun 113üncü maddesi değiştirilerek hasılat esaslı gelir vergisinin yasal düzenlemesi hayata geçirilmiştir. 309 no.lu GVK Tebliği ile söz konusu uygulamaya ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.

 Anılan düzenlemeye göre, hasılat esaslı kazanç tespiti uygulamasından, şehir içi yolcu taşımacılığı faaliyetinde bulunan ve bu faaliyetlerinden kaynaklanan hasılatlarının tamamını elektronik ücret toplama sistemleri aracılığıyla elde eden gelir (kazançları basit usulde tespit edilenler dâhil) veya kurumlar vergisi mükelleflerinden bu hususta talepte bulunanlar yararlanabileceklerdir.

Bir başka ifade ile, hasılat esaslı kazanç tespiti uygulamasından yararlanılabilmesi için;

a) Uygulamadan yararlanmak isteyen mükelleflerin şehir içi yolcu taşımacılığı faaliyetinde bulunması,

b) Bu faaliyetlerden kaynaklanan hasılatın tamamının elektronik ücret toplama sistemleri aracılığıyla elde edilmesi,

c) Bağlı olunan vergi dairesine uygulamadan yararlanma hususunda yazılı olarak talepte bulunulması gerekmektedir.

Vergi dairelerine yapılan başvurular bir ay içerisinde incelenerek, şartları sağlayıp sağlamadıkları ve taleplerinin kabul edilip edilmediği hususu mükelleflere yazı ile bildirilecektir. Talepleri kabul edilenler, söz konusu bildirimin kendilerine tebliğ edildiği tarihi takip eden yılın başından itibaren hasılat esaslı kazanç tespiti usulüne geçeceklerdir. Aralık ayı içerisinde bu hususta başvuruda bulunan mükelleflerden şartları sağlayanlar için vergi dairelerince bir sonraki takvim yılı içerisinde kendilerine yazı ile bildirim yapılanlar, bildirimin yapıldığı takvim yılının başından itibaren hasılat esaslı kazanç tespiti usulüne geçeceklerdir.

Yeni işe başlayanlardan, kazançlarını bu usule göre tespit etmek isteyenlerin, işe başlama bildirimiyle birlikte hasılat esaslı kazanç tespiti usulünden faydalanmak istediklerini ayrı bir dilekçe ile belirtmeleri gerekmektedir. 

Şehir içi yolcu taşımacılığı faaliyetinde bulunan ve bu faaliyetlerinden kaynaklanan hasılatlarının tamamını elektronik ücret toplama sistemleri aracılığıyla elde edenlerden başvuruları vergi dairesi tarafından kabul edilenler, söz konusu faaliyetlerinden elde ettikleri gayrisafi hasılatlarının %10'unu bu faaliyetlerine ilişkin vergiye tabi kazanç olarak beyan edeceklerdir. Katma değer vergisi yönünden hasılat esaslı sisteme geçmiş olanlar, KDV dahil hasılatlarını beyan edeceklerdir.

Örneğin, gelirlerinin tamamını elektronik ücret toplama yöntemine göre tahsil eden bir yolcu otobüsü işleticisi esnafın 2020 yılı hasılatının 100.000 TL, giderlerinin ise 80.000 TL olması halinde bu esnafın hasılat esaslı sisteme geçmesi halinde beyan edeceği geliri 100.000 TL, ödeyeceği vergi de (yüzde 10), 10.000 TL olacaktır. Aynı esnafın hasılat esaslı sisteme geçmemiş olması halinde ise ödeyeceği vergi (100.000 – 80.000 = 20.000 x (tarifedeki gelir vergisi oranı)) 3.100 TL olacaktır.

Görüleceği üzere, kanunen kabul edilen giderleri yüksek olan esnafın hasılat esaslı sistemde ödeyeceği vergi, mevcut sisteme göre daha yüksek çıkabilecektir. Nitekim, hasılat esaslı sisteme geçenler 2 yıl boyunca bu sistemden çıkamayacaklar ve kanunla tanınmış indirim ve istisnalardan da yararlanamayacaklardır. Örneğin, hasılat esaslı sisteme geçen ve basit usulde vergiye tabi bir esnafın, (2019 yılı için) 11.000 TL tutarındaki kazanç indiriminden yararlanması mümkün değildir.

Hasılat esaslı sisteme geçerek iki yıl süreyle bu sistemde kaldıktan sonra bu sistemden çıkmak isteyenler, bağlı oldukları vergi dairesine dilekçe vererek, takip eden yıl başından itibaren hasılat esaslı kazanç tespiti sisteminden çıkabileceklerdir.

Elektronik ortamda düzenlenmesi gereken e-fatura, e-arşiv fatura, e-irsaliye ve benzeri diğer belgelerin uygulanmasına yönelik usul ve esasların belirlendiği 509 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği, 19 Ekim 2019 tarihli ve 30923 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

Söz konusu tebliğe göre, 2018 ve takip eden yıllardaki brüt satış hasılatı 5 milyon TL’nin üzerinde olanlar, e-ticaret faaliyetinde bulunanlar ile sebze ve meyve ticareti ile iştigal eden komisyoncu veya tüccarlar e-fatura uygulamasına geçmek zorundadır. Diğer taraftan, vergi mükellefi olanlara düzenlenen ve vergiler dahil toplam tutarı 5.000 TL ve üzerinde olan faturalar ile vergi mükellefi olmayanlara düzenlenen ve vergiler dahil toplam tutarı 30.000 TL ve üzerinde olan faturaların 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından sunulacak olan e-belge portalı üzerinden düzenlenmesi zorunludur.

Bu zorunluluk, e-fatura kapsamında olmayıp, sadece yukarıda belirtilen tutarların üzerindeki faturaların elektronik ortamda düzenlenmesi şeklinde uygulanacaktır. Aynı kişiye, aynı gün içinde düzenlenen faturalar tek bir fatura olarak değerlendirilecektir. Aynı gün içinde düzenlenmeyen faturaların toplam tutarı, yukarıda belirtilen hadleri aşsa dahi, e-arşiv fatura kapsamında değerlendirilmeyecektir. Örneğin, vergi mükellefi olan (B) lokantasına, kasap (A) tarafından 6.000 TL tutarında bir fatura düzenlenmesi halinde, bu faturanın GİB tarafından duyurulacak olan e-belge portalı üzerinden elektronik ortamda düzenlenmesi gerekecektir. Ancak, kasap (A)’nın birer gün arayla (B) lokantasına 4.000 TL ve 2.000 TL tutarlarında iki ayrı fatura düzenlemesi halinde, bu işlem e-arşiv fatura kapsamına dahil olmayacak ve söz konusu faturaların elektronik ortamda düzenlemesi gerekmeyecektir.

Yukarıda GİB tarafından duyurulacağı belirtilen e-belge portalı ile ilgili olarak GİB tarafından bir tebliğ yayımlanmamış olup, esnafımızın e-arşiv fatura düzenleme zorunluluğu kapsamından çıkartılması hususundaki başvurumuz yazılı ve sözlü olarak Hazine ve Maliye Bakanlığına iletilmiştir.

Vergi dairelerine verilen muhtasar beyannameler ile Sosyal Güvenlik Kurumuna verilen aylık prim ve hizmet belgelerinin birleştirilerek “Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi” olarak beyan edileceği, uygulamanın 4 Kırşehir, Amasya, Bartın ve Çankırı illerinde pilot uygulama olarak başlayacağı, diğer illerde ise söz konusu uygulamanın 1 Ocak 2020 tarihinde yürürlüğe gireceği, daha önceki genelgelerimiz ile meslek kuruluşlarımıza duyurulmuştu.

Bu vesile ile, “muhtasar ve prim hizmet beyannamesi” sisteminin 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren tüm illerde uygulanmaya başlanacağını bir kez daha hatırlatırız.

4.1  Dijital Hizmet Vergisi

7194 sayılı Kanunla elektronik ortamda verilen hizmetlerin vergilendirilmesine yönelik yeni bir vergi uygulaması getirilmiştir. Buna göre;

-          Dijital ortamda sunulan her türlü reklam hizmetleri (reklam kontrol ve performans ölçüm hizmetleri, kullanıcılarla ilgili veri iletimi ve yönetimi gibi hizmetler ile reklamın sunulmasına ilişkin teknik hizmetler dâhil);

-          Sesli, görsel veya dijital herhangi bir içeriğin (bilgisayar programları, uygulamalar, müzik, video, oyunlar, oyun içi uygulamalar ve benzerleri dâhil) dijital ortamda satışı ile bu içeriklerin dijital ortamda dinlenmesine, izlenmesine, oynanmasına veya elektronik cihazlara kaydedilmesine veya bu cihazlarda kullanılmasına yönelik dijital ortamda sunulan hizmetler;

-          Kullanıcıların birbirleriyle etkileşime geçebilecekleri dijital ortamların sağlanması ve işletilmesi hizmetleri (kullanıcılar arasında bir mal veya hizmetin satılmasına veya satılmasının kolaylaştırılmasına yönelik sunulan hizmetler dâhil);

dijital hizmet vergisine tabidir. Türkiye’de elde ettikleri hasılatı 20 milyon Türk Lirasından veya dünya genelinde elde ettikleri hasılatı 750 milyon Euro’dan fazla olan dijital hizmet sağlayıcılar, dijital hizmet vergisinin mükellefidir.

Dijital hizmet vergisinin oranı, verginin konusuna giren hizmetlerden elde edilen hasılatın yüzde 7,5’idir.

4.2  Konaklama Vergisi

7194 sayılı Kanunla getirilen bir diğer yeni vergi de “konaklama vergisi”dir. Otel, motel, tatil köyü, pansiyon, apart otel, misafirhane, kamping, dağ evi, yayla evi gibi konaklama tesislerinde verilen geceleme hizmeti ile bu hizmetle birlikte satılmak suretiyle konaklama tesisi bünyesinde sunulan diğer tüm hizmetler (yeme, içme, aktivite, eğlence hizmetleri ve havuz, spor, termal ve benzeri alanların kullanımı gibi) konaklama vergisine tabidir. Geceleme hizmetinin; sağlıklı yaşam tesisleri, eğlence merkezleri gibi tesislerin bünyesinde sunulması, vergilendirmeye etki etmeyecektir.

Konaklama vergisinin oranı yüzde 2 olup, bu vergi, konaklama tesislerince düzenlenen fatura ve benzeri belgelerde ayrıca gösterilecektir. Bu vergi, katma değer vergisinin matrahına dahil edilmeyecektir. Kanuna eklenen geçici madde ile konaklama vergisinin oranı 31.12.2020 tarihine kadar yüzde 1 olarak uygulanacaktır.

Öğrenci yurtları, pansiyonları ve kamplarında öğrencilere verilen hizmetler ile yabancı devletlerin Türkiye’deki diplomatik temsilcilikleri, konsoloslukları ve bunların diplomatik haklara sahip mensupları ile uluslararası anlaşmalar gereğince vergi muafiyeti tanınan uluslararası kuruluşlar ve mensuplarına verilen hizmetler konaklama vergisine tabi değildir.

Konaklama vergisi aylık olarak beyan edilecek olup, her ayın vergisi, takip eden ayın 26ncı günü akşamına kadar KDV yönünden bağlı oluna vergi dairesine beyan edilecek ve aynı süre içinde ödenecektir.

Konaklama vergisi, 1 Nisan 2020 tarihinde yürürlüğe girecek olup, uygulamaya ilişkin usul ve esaslar Hazine ve Maliye Bakanlığınca çıkarılacak olan genel tebliğ ile açıklanacaktır.

4.3  Personel Taşıma Hizmeti İstisnası

Gelir Vergisi Kanununa göre, çalışanların toplu olarak işyerlerine gidip gelmelerini sağlamak amacıyla işverenin vermiş olduğu taşıma hizmeti gelir vergisine tabi değildir. 7194 sayılı Kanunla, bu istisnaya sınır getirilmiş olup taşıma hizmetinin fiilen verilmediği, bunun yerine toplu taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan farklı ödeme sistemlerinin kullanıldığı durumlarda, günlük 10 TL’nin üzerindeki harcamalar ücret olarak gelir vergisine tabi tutulacaktır. Taşıma hizmeti için nakden ödeme yapılması halinde ise, istisna geçerli olmayacak, ödenen tutarın tamamı ücrete eklenmek suretiyle gelir vergisine tabi tutulacaktır.

4.4  Binek Otomobil Harcamalarının Gider Olarak İndirimi

Gelir Vergisi Kanununa göre, binek otomobillerin satın alınması sırasında ödenen özel tüketim vergisi gider yazılabilmekte, katma değer vergisi otomobilin fiyatına dahil edilerek amortisman yoluyla giderleştirilebilmekte ve bu araçların kullanımı nedeniyle ödenen akaryakıt harcamaları ile bakım ve onarım harcamaları da gider yazılabilmektedir. 7194 sayılı Kanun ile;

-          Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerinin her birine ilişkin aylık kira bedelinin 5.500 Türk lirasına kadarlık kısmı ile binek otomobillerinin iktisabına ilişkin özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi toplamının en fazla 115.000 Türk lirasına kadarlık kısmı gider olarak dikkate alınacaktır.

-          Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, binek otomobillere ilişkin giderlerin en fazla %70’i indirilebilecektir.

-          Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 135.000 Türk lirasını, söz konusu vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hâllerde, amortismana tabi tutarı 250.000 Türk lirasını aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gider yazılabilecektir. Bu uygulanmada binek otomobilin iktisap edildiği tarihte yürürlükte olan tutar dikkate alınacaktır.

7194        sayılı Kanunla binek otomobiller için getirilen bu gider kısıtlamaları,            1 Ocak 2020 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.

4.5  Ücret Gelirinin Beyan Edilmesi

Gelir Vergisi Kanununa göre, tek işverenden alınan ücret gelirleri, tutarı ne olursa olsun tevkifat (stopaj) yoluyla vergilendirildiğinden bu gelirler için beyanname verilmemekteydi. 7194 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle, ister tek isterse birden fazla işverenden elde edilirse edilsin, ücret gelirlerinin toplamı 500.000 TL’yi aşması halinde beyanname verilmesi gerekmektedir.

4.6  Yeni Gelir Vergisi Tarifesi

7194 sayılı Kanunla gelir vergisi tarifesi değiştirilmiş, 4 dilimden oluşan tarifeye 5inci dilim eklenmiştir. Yeni gelir vergisi tarifesi aşağıdaki gibidir.

4.7  Değerli Konut Vergisi

7194 sayılı Kanunla getirilen yeni bir vergi de değerli konut vergisidir. Emlak Vergisi Kanununa eklenen bu düzenleme ile vergi değeri veya Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce belirlenen değeri 5.000.000 Türk Lirası ve üzerinde olan konutlar, değerli konut vergisine tabidir.

Değerli konut vergisinin oranı;

-          Değeri 5.000.000 TL ile 7.500.000 TL arasında olanlar için binde 3;

-          Değeri 7.500.001 TL ile 10.000.000 TL arasında olanlar için binde 6;

-          Değeri 10.000.001 TL’yi aşanlar için binde 10’dur.

Sahibi olduğu konutun değeri yukarıda yazılı tutarları aşanlar, konutun değerinin bu tutarları aştığı yılı takip eden yılın Şubat ayının 20nci günü akşamına kadar değerli konut vergisi beyannamesi vermekle yükümlüdür. Tahakkuk eden vergi, aynı yılın Şubat ve Ağustos aylarında iki eşit taksitte ödenecektir.

7183 sayılı Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı Hakkında Kanun, 2 Kasım 2019 tarihli ve 30936 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış, anılan Kanunun 6ncı maddesi ile turizm sektöründe faaliyette bulunan işletmelere “turizm payı beyannamesi” verme ve belirli bir oranda turizm payı ödenmesi yükümlülüğü getirilmiştir.

Söz konusu düzenlemeye göre; Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından düzenlenen kısmi turizm işletmesi veya turizm işletmesi belgesiyle ya da ilgili kurum veya kuruluş tarafından düzenlenen işyeri açma ve çalışma ruhsatıyla faaliyet gösteren oteller, tatil köyleri, butik oteller, konaklama içeren özel tesisler, moteller, hosteller, pansiyonlar, apart oteller ve konaklama içeren kırsal turizm tesisleri (dağ evi, köy evi, çiftlik evi, yayla evi ve oberj) ile kampingleri işletenler turizm payı beyannamesi vermek ve bu beyanname üzerinde hesaplanan turizm payını ödemekle yükümlüdür. Yukarıda sayılan tesisleri işletenlerin, bu tesislerin alt ünitelerini kiraya vermeleri halinde bu ünitelerden elde edecekleri kira gelirlerini de net satışlarına dahil ederek beyan edeceklerdir.

Turizm payı, konaklama işletmelerinin elde ettikleri net satışlar ve alt ünitelerinden elde ettikleri kira gelirlerinin toplamı üzerinden;

a) Bileşik tesisler ile konaklama tesislerinden binde yedi buçuk,

b) Bakanlıktan belgeli yeme-içme ve eğlence tesislerinden binde yedi buçuk,

c) Deniz turizmi tesisleri ile Bakanlıktan belgeli deniz turizmi araçlarından binde yedi buçuk,

ç) Seyahat acentalarından (münferit uçak bileti satışları hariç) on binde yedi buçuk,

d) Havayolu işletmelerinden (ticari yolcu taşımacılığı faaliyetlerinden) on binde yedi buçuk,

e) Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından işletilenler hariç olmak üzere havalimanı ve terminal işletmelerinden binde iki,

            oranında hesaplanacaktır.

Kış, termal, sağlık, kırsal ve nitelikli spor turizmi gibi Bakanlık tarafından teşvik edilmesi uygun görülen turizm türlerinde faaliyet gösteren tesisler için bu oranlar yüzde elli indirimli olarak uygulanacaktır.

Turizm payı, kurumlar tarafından aylık, gerçek kişiler tarafından 3 aylık dönemler halinde elektronik ortamda beyan edilecektir. 3 aylık dönemler;

Birinci dönem; Ocak-Şubat-Mart.

İkinci dönem; Nisan-Mayıs-Haziran.

Üçüncü dönem; Temmuz-Ağustos-Eylül.

Dördüncü dönem; Ekim-Kasım-Aralık şeklinde uygulanacak olup, beyan süresi, beyan dönemini takip eden ayın son günüdür. Beyan edilen turizm payı aynı süre içinde ödenecektir.

Defter-beyan sistemini kullanmakta olan meslek odalarımız, basit usulde vergiye tabi üyelerinin beyannamelerini elektronik ortamda göndereceklerdir.

Turizm Payı Beyannamesi vermekle yükümlü olanların ilk beyanname gönderilmeden önce turizm payı mükellefiyetinin tesis işlemlerinin yapılması için Başkanlığın İnteraktif Vergi Dairesi (https://ivd.gib.gov.tr/) sistemi üzerinden elektronik ortamda başvuru yapmaları ya da dilekçe ile yetkili vergi dairesine müracaat etmeleri veya dilekçelerini kayıtlı posta (Taahhütlü, Acele Posta Servisi (APS) vb.) ile göndermeleri gerekmektedir.

Turizm Payı Beyannamesi https://ebeyanname.gib.gov.tr/internet adresinden görüntülenebilecektir.

Turizm Payı Beyannamesini üç aylık dönemler hâlinde beyan etme zorunluluğu getirilen mükelleflerin Ekim-Kasım-Aralık/2019 dönemine ilişkin olarak verecekleri ilk beyannamelerini 31/1/2020 günü saat 23.59’a kadar elektronik ortamda beyan etmeleri gerekmektedir.