Patent Nedir?

Bir buluş için buluş sahibine verilen bir patent, sınai mülkiyet haklarından biri olup, buluş sahibinin izni olmadan başkalarının buluşu üretmesini, kullanmasını veya satmasını belirli bir süre boyunca engelleme hakkı vermektedir. 

Buluş Nedir? 

Buluş, teknoloji alanındaki belirli bir sorunun çözümü olarak tanımlanır. Buluş kavramı patent hukukunun temelini oluşturur. 

Faydalı Model Nedir? 

Türkiye’de ve dünyada yeni olan, sanayiye uygulanabilen buluşların sahiplerine koruma sağlayan bir sistemdir. Faydalı model belgesi verilmesi işlemleri, patent verilmesine oranla hem zaman hem de masraf açısından daha elverişlidir. Küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin gerçekleştirdiği yeniliklerin, rakiplerce hemen hemen aynısının yapılarak taklit edilmesi tehlikesi mevcuttur.

Küçük ve orta büyüklükteki bu işletmelerin, kendi halinde de olsa, bu buluşlarını faydalı model belgesi vererek korumak, onların ekonomik varlıklarının idamesine hizmet edecektir. 

Faydalı model patente göre daha az maliyetlidir ve daha kısa sürede belgelendirilir. 

Bütün Buluşlar Patentlenebilir mi? 

Bir buluşun patentlenebilmesi için yeni, buluş basamağını içeren ve sanayiye uygulanabilir olması gerekir. Ancak, konusu kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olan buluşlara, bitki veya hayvan türleri veya önemli ölçüde biyolojik esaslara dayanan bitki veya hayvan yetiştirilmesi usullerine patent verilmemektedir. 

Patent Başvurusu Nasıl Hazırlanır, Nelere Dikkat Etmek Gerekir?  

Patent başvurusu hazırlamadan önce mutlaka, "Patent/Faydalı Model Başvuru Kılavuzunun" dikkatlice okunması gerekir. Kılavuza, Türk Patent Enstitüsü’nün www.tpe.gov.tr internet sitesinden ulaşabilirsiniz. Bu kılavuz doğrultusunda hazırlanan başvurular şekli eksiklik aşamasında problemsiz olarak işlem görür. Şekli açıdan eksik bulunan başvurular düzeltilmesi için başvuru sahibine tekrar gönderilir ve bu da işlem sürecinin uzamasına yol açan bir faktördür. 

Bir Ürünün Patentli Olup Olmadığı Nasıl Anlaşılır? 

Bir ürünün patentli olup olmadığı, ürün üzerinde patent numarasının belirtilmiş olmasıyla anlaşılır. Böyle bir ibare yoksa patent veritabanları kullanılarak ürünün patentli olup olmadığı tespit edilebilir.  

Bir ürün üzerinde patent numarasının belirtilmesi, istemeden oluşabilecek patent ihlali durumlarını önleyecektir. 

Buluşların Patent İle Korunmasının Amaçları Nelerdir? 

Buluşların patentlenmesinin hem başvuru sahibine hem de kamuya yönelik faydaları bulunmaktadır. Başvuru sahibi, patent ile buluşu üzerinde belirli bir süre boyunca münhasır haklara sahip olmakta, böylece araştırma ve geliştirme faaliyetleri süresi boyunca harcadığı zamanın, emeğin ve ekonomik harcamaların karşılığını alabilmektedir. 

551 sayılı KHK’ya göre buluşlar, başvuru tarihinden itibaren 18 aylık süre sonunda yayınlanır. Böylece kamu, teknikteki gelişmelerden haberdar olabilmektedir. Ayrıca, önceden çaba ve zaman harcanmış buluşlar için tekrar yatırım yapılmasının ve zaman harcanmasının önüne geçilmekte, teknolojik gelişim hızını arttırmaktadır. 

Bir Buluşun Patent ile Korunabilmesi İçin Taşıması Gereken Nitelikler Nelerdir? 

• Yenilik 

• Tekniğin bilinen durumunun aşılması 

• Sanayiye uygulanabilir olma 

Patent Verilemeyecek Konular ve Buluşlar 

• Keşifler, bilimsel teoriler, matematik metotları

• Zihni, ticari ve oyun faaliyetlerine ilişkin plan, usul ve kurallar

• Edebiyat ve sanat eserleri, bilim eserleri, estetik niteliği olan yaratmalar, bilgisayar yazılımları

• Bilginin derlenmesi, düzenlenmesi, sunulması ve iletilmesi ile ilgili teknik yönü bulunmayan usuller

• İnsan veya hayvan vücuduna uygulanacak cerrahi ve tedavi usulleri ile insan, hayvan vücudu ile ilgili teşhis usulleri

Patentle Korunamayacak Buluşlar 

• Konusu kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olan buluşlar 

• Bitki veya hayvan türleri veya önemli ölçüde biyolojik esaslara dayanan bitki veya hayvan yetiştirilmesi usulleri 

Patent Başvurusu Nasıl Yapılır? 

Patent başvuruları şahsen ya da posta yoluyla Türk Patent Enstitüsü’ne yapılabilir. Türk Patent Enstitüsü’nün web sitesi kullanılarak da online başvuru yapılabilmektedir. 

Buluş, başvuru tarihi itibariyle korumaya alınır. 

Patent / Faydalı Model Başvurusu İçin Gerekli Evraklar Nelerdir? 

• Başvuru dilekçesi (TPE internet sitesinden elde edilebilir, 1 nüsha)

• Buluşu açıklayan tarifname (2 nüsha)

• Korunması istenilen ve buluşun yeni olduğu iddia edilen teknik özelliklerini kapsayan istemler (2 nüsha)

• Gerekli görülüyorsa buluş ile ilgili teknik resimler (2 nüsha)

• Özet (2 nüsha)

• Başvuru ücretinin ödendiğini gösterir belge aslı (banka dekontu) veya interaktif ödeme belgesi 

Patentin Koruma Süresi 

İncelemeli patentin süresi 20 yıl, incelemesiz patentin süresi 7 yıl,   faydalı model belgesinin süresi ise 10 yıldır.  

Bu süreler başvuru tarihinde başlar ve bu süreler boyunca buluşunuz korunmuş olur. 

Patent Verildikten Sonraki Aşamalar Nelerdir? 

Herhangi bir bildirime gerek duyulmaksızın koruma süresi boyunca başvuru sahibi Türk Patent Enstitüsü’ne yıllık ücretleri düzenli olarak ödemek zorundadır. 

Yıllık ücret; başvuru tarihi, vade tarihi olmak üzere ödenmelidir. Ödenmezse 6 aylık süre içinde ek ücretle birlikte ödenir. 6 aylık süre içinde de ödenmediği takdirde patent alındıysa patent hakkı sona erecektir.  

Başvuru aşamasındaysa, başvuru geçersiz sayılacaktır. 

Korumadan Yararlanacak Kişiler Kimler Olabilir? 

Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde ikametgahı olan veya sınai veya ticari faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişiler veya Paris Sözleşmesi hükümleri dahilinde başvuru hakkına sahip kişiler korumadan yararlanabilir. 

Türkiye Cumhuriyeti uyruğundaki kişilere kanunen veya fiilen patent ve/veya faydalı model belgesi koruması tanıyan devletlerin uyruğundaki gerçek veya tüzel kişiler de karşılıklılık ilkesi uyarınca Türkiye’de patent ve/veya faydalı model belgesi korumasından yararlanılır. 

Patentten Gelir Elde Etmek Mümkün müdür? 

Patent sahibi patentini aşağıdaki şekillerde kullanabilir:

• Ürünü sadece kendi üretebilir.

• Patent haklarını başka kişilere devredebilir.

• Lisans verme yoluyla patent haklarından kar payı alabilir. 

TPE, başvuru sahiplerine işleriyle ilgili tavsiye ya da buluşları için maddi destek vermemektedir. 

Türkiye’de Alınmış Bir Patent Başka Ülkelerde de Geçerli midir? 

Patentler, alındığı ülkeler için hak sahipliği doğurur. Türkiye’de alınmış bir patent sadece Türkiye içinde sahibine hak sağlamaktadır. Başka ülkelerde de patent hakkı elde etmek için, her ülkeye ayrı ayrı başvuruda bulunmak ya da uluslararası başvuru sistemi olan PCT (Patent İşbirliği Anlaşması) veya bölgesel başvuru sistemi olan EPC (Avrupa Patent Sözleşmesi) aracılığıyla başvuru yapılmalıdır.