Marka Nedir? 

Marka; bir işletmenin mal veya hizmetlerini bir başka işletmenin mal veya hizmetlerinden ayırt etmeyi sağlayan, kişi adları, sözcükler, şekiller, harfler, sayılar, malların biçimi veya ambalajları gibi çizimle görüntülenebilen veya benzer biçimde ifade edilebilen, baskı yoluyla yayınlanabilen ve çoğaltılabilen her türlü işaretlerdir. 

Kısacası marka; bir şirketin ya da kişinin ürettiği ürünleri veya hizmetleri diğerlerinden ayırt etmeye yarayan işarettir. 

Marka; tüketicinin hangi ürünü alıp, kullanacağına karar verme aşamasında yönlendirici bir işarettir.

Marka Tescilinin Marka Sahibine Sağladığı Haklar Nelerdir?

Marka Hakkı, markanın 556 sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre tescil edilmesi ile elde edilir.

• Marka tescili, sahibine markayı tek başına kullanma hakkı ve izinsiz kullanılmasını önleme yetkisi verir.

• Markanın tescil kapsamına giren aynı veya benzer mal veya hizmetlerle ilgili olarak karıştırılma ihtimali olan, tescilli markanın itibarından dolayı haksız avantaj elde edecek veya tescilli markanın ayırt edici karakterine zarar verecek nitelikteki herhangi bir işaretin izinsiz kullanımını önleme hakkı verir.

• Tescilli bir marka başkasına devredilebilir, miras yolu ile intikal edebilir, kullanma hakkı lisans konusu olabilir, rehin verilebilir veya teminat olarak gösterilebilir.

• Tescilli olmayan markalar, markaların tescili ve korunması hakkındaki yasalarla getirilen haklardan ve korumadan yararlanamazlar.   

Marka Çeşitleri:

556 sayılı Markaların Korunması hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye göre tescil edilecek markaların çeşitleri:

• Ortak Marka                                                 

• Garanti Markası                                                       

• Ticaret Markası

• Hizmet Markaları’dır.

Ortak Marka: Birden fazla işletmenin mal veya hizmetlerini diğer işletmelerin mal veya hizmetlerinden ayırt eden markalardır.                                                           

Sahipleri:                                                       

• Bu gruba üye

• Tescil için ortak hareket

• Yenileme için ferdi başvuru

• Teknik yönetmelik hazırlama            

Garanti Markası: Tescil sahibinin kontrolü altında, farklı işletmelerin ürettikleri mal ve hizmetlerin ortak özelliklerini, üretim usullerini coğrafi kaynaklarını ve kalitesini nitelikleri önceden belirlenerek garanti etmeye yarayan işarettir.                                          

Ticaret Markaları: Bir işletmenin ürettiği veya ticaretini yaptığı malları diğerlerinden ayırt eder.

Hizmet Markaları: Bir işletmenin sunduğu hizmetleri diğerlerinden ayırt eder.  

Marka Hakkı Nasıl Elde Edilir? 

• Tescil ile (556 Sayılı KHK’nın 6.mad.) 

• Kullanım ile (TTK 56.mad) 

Marka Tescili ve Marka Tescil Başvurusu 

Markaların tescili zorunlu değildir ancak tescil marka üzerindeki hakları ispatlayan ve marka ihlalini engelleyen en önemli araçtır. Bu nedenle faaliyette bulunulan bütün ülkelerde marka tescili önemle tavsiye edilmektedir. 

Marka tescili için usulüne uygun olarak doldurulmuş form dilekçe ile Türk Patent Enstitüsü’ne başvuruda bulunmak gereklidir. Faks ile yapılan başvurular kabul edilmemekte olup, başvuruların şahsen, posta veya elektronik imza ile internet ortamında yapılması gerekmektedir. 

Kullanılan markanın belli bir tanınırlığa ulaştıktan sonra karşılaşacağı riskler dikkate alınarak, markanın kullanıma başlamadan önce tescil ettirilmesine özen gösterilmelidir. 

Sınıflandırma 

• Markanın üzerinde kullanılacağı mal ve hizmetlere ilişkin sınıflandırma (Nice Sınıflandırması)

            34 mal, 11 hizmet sınıflandırması 

• Marka örneğindeki şekilli (figüratifli) unsurların sınıflandırılması (Viyana Sınıflandırması) 

Marka Tescili 

Günümüzde rekabet, markalar arasındadır. Markanızı tescil ettirmek suretiyle taklitlerinden ve haksız rekabetten koruyabilirsiniz. 

Başvuru Öncesi Benzerlik Araştırması:

Tescil talebinde bulunulacak markanın daha önce başkası adına tescil ya da başvuruya konu olup olmadığı ön araştırma ile öğrenilebilir. Ön araştırma işlemi ücret karşılığı Türk Patent Enstitüsü’nden talep edilebileceği gibi, Türk Patent Enstitüsü internet sitesinden ücretsiz olarak da yapılabilir.

 
Marka Tescili Elde Etme Hakkı Kimlere Aittir? 

• Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde ikamet eden gerçek ve tüzel kişiler,

• Türkiye’de sınai veya ticari faaliyette bulunan gerçek ve tüzel kişiler,

• Paris Sözleşmesi’ne veya Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması’na üye ülke vatandaşları veya bu ülkelerde ikamet eden ya da ticari veya sınai faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişiler,

• Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına kanunen veya fiilen marka koruma hakkı veren ülke vatandaşları,

Türkiye’de marka tescili elde etme hakkına sahiptir. 

Marka Tescilini Engelleyen Temel Sebepler Nelerdir?

• Ayırt edici niteliğe sahip olmayan işaretler,

• Aynı veya aynı türdeki mal veya hizmetlerle ilgili olarak tescil edilmiş veya daha önce tescil için başvurusu yapılmış bir marka ile aynı veya ayırt edilemeyecek kadar benzer olan işaretler,

• Tescili talep edilen mal ya da hizmetler için cins, çeşit, vasıf, kalite, miktar, amaç, değer, coğrafi kaynak belirten işaretler,

• Ticaret alanında herkes tarafından kullanılan veya belirli bir meslek, sanat veya ticaret grubuna mensup olanları ayırt etmeye yarayan işaret ve adları münhasıran veya esas unsur olarak içeren markalar,

• Tescili talep edilen ürünün doğal yapısında ortaya çıkan şeklini veya bir teknik sonucu elde etmek için zorunlu olan, kendine malın şeklini veya mala asli değerini veren işaretler,

• Mal veya hizmetin niteliği, kalitesi veya üretim yeri, coğrafi kaynağı gibi konularda halkı yanıltıcı nitelikteki işaretler,

• Ülke bayrakları, WIPO (World Intellectual Property Organization / Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı) Uluslar arası Bürosu’na korunması için iletilmiş olan ordu veya hanedanlık armaları, ülkelerin ve uluslar arası kurumların damgaları ve amblemleri,

• Tarihi ve kültürel değerler bakımından halka mal olmuş nitelikteki isim, amblem, arma vb. işaretler,

• Dini değerleri ve sembolleri içeren işaret ve adlandırmalar,

• Kamu düzenine ve genel ahlaka aykırı işaret ve adlandırmalar

marka olarak tescil edilemez. 

Marka Tescil Başvurusunda Gerekli Belgeler 

• Bilgisayarda veya daktilo ile doldurulmuş form dilekçe

• 5 adet marka örneği

• Marka başvuru ücretinin ödendiğine dair belge

            Türk Patent Enstitüsü’ne teslim edilmesi zorunludur.

Ortak marka veya garanti markası başvurularında ayrıca yönetmelikte belirtilen şartlara uygun olarak hazırlanmış teknik şartnamenin teslimi gerekmektedir.

İtiraza İlişkin Temel Kurallar

• Süreler

• Dilekçe

• Ücret

• Vekaletname 

Karara İtirazlar (KHK Madde 47-52)

• Başvuru sahibi, Enstitünün ret kararlarına karşı itiraz sunulabilir. (ret, kısmi ret, ilana karşı yapılan itiraz kararlarına karşı itirazlar)

• İtirazlar Enstitünün kararını bildirim tarihinden itibaren 2 ay içinde yapılabilir. 

Yayına İtirazlar 

Üçüncü kişiler, bir markanın yayınına karşı yapılan itirazlar, markanın yayınından itibaren 3 ay içerisinde yapılmalıdır.  

Markaların Korunması 

Marka koruması esas olarak tescil yoluyla elde edilebilir. Bir markanın tescil ettirilmesi, aynı ya da karıştırılabilecek derecede benzer bir marka ile anlaşmazlık oluşması halinde güçlü bir koruma sağlayacaktır. 

Tescilli markanın koruma süresi 10 yıldır. 10’ar yıllık sürelerle yenilemek suretiyle markanın koruma süresini sonsuza kadar uzatmak mümkündür. 

Marka Hakkının Sona Ermesi

• Markanın 10 yıllık koruma süresi sonunda yenilenmemesi,

• Marka sahibinin marka hakkından vazgeçmesi,

• Markanın mahkemece hükümsüz kılınması

hallerinde sona erer.

Markanın Hükümsüzlüğü 

• Tescil tarihinden itibaren 5 yıl süre ile kullanılmayan,

• Kullanım sonucu jenerik bir isim haline gelen,

• Kullanım sonucu yanıltıcı bir nitelik kazanan,

• Tescile engel bir durumun varlığına rağmen tescil edilmiş bulunan

markalar mahkeme kararı ile hükümsüz kılınabilir. 

Markaların Uluslararası Tescili 

Bütün sınai mülkiyet haklarında olduğu gibi, marka tescili ve koruması da ulusal nitelikli haklardandır. Dolayısıyla, tescilli bir marka tescilden doğan haklardan sadece tescil edildiği ülke sınırları içerisinde yararlanabilir. Bu nedenle, diğer ülkelerde de tescilin sağladığı haklardan yararlanabilmek için markaların faaliyette bulunulan bütün ülkelerde ayrı ayrı tescili gerekir.           

Türkiye 1 Ocak 1999 tarihinden itibaren markaların uluslar arası tesciline ilişkin Madrid Protokolü’ne taraf olduğu için Türk vatandaşları, Türkiye’de ikamet edenler veya Türkiye’de ticari veya sınai bir faaliyette bulunanlar, Türk Patent Enstitüsü aracılığıyla Madrid Protokolü’ne taraf olan 73 ülkede ve Avrupa Topluluğu Markası (CTM) başvurusunda bulunabilirler.

Madrid Protokolü çerçevesinde yapılan başvurular, tescil talep edilen her bir ülkede ayrı ayrı incelenerek tescil edilip edilmeyeceğine ilgili ülke yasaları çerçevesinde karar verilir. Dolayısıyla, başvurular tescil talep edilen bazı ülkelerde tescil edilirken bazılarında reddedilebilir. 

Madrid Protokolü çerçevesinde uluslararası başvuru talebinde bulunabilmek için Türkiye’de tescilli ya da başvuru halinde bir markaya sahip olunması ve uluslararası başvurunun bu markayla uyumlu bir şekilde yapılması gereklidir. 

Uluslararası başvuru 5 yıl süre ile ulusal markaya bağımlıdır ve ulusal markanın reddi, iptali ya da hükümsüzlüğü gibi durumlarda uluslararası tescil iptal edilir. 

Marka Hakkının İhlal Edilmesi Durumunda Geçerli Olacak Cezalar 

İlgili mahkemelerce suçun niteliğine bağlı olarak; hapis, para, işyerinin kapatılması veya ticaretten men cezaları verilebilir.