Temel Gümrük Kavramları
Form A Belgesi: Tek taraflı taviz verilmesi esasına dayanan Genelleştirilmiş Tercihler Sisteminde kullanılan ve eşyanın faydalanan ülke menşeli olduğunu gösteren bir tür menşe ispat belgesidir. ABD, Japonya, Avustralya, Rusya Federasyonu, Kanada ve Yeni Zellanda ülkeleri Türkiye’ye faydalanan ülke GTS rejimi uygulamaktadır.
Gümrük Gözetimi: Gümrük mevzuatına ve gereken hallerde gümrük gözetimi altındaki eşyaya uygulanacak diğer hükümlere uyulmasını sağlamak üzere gümrük idareleri tarafından genel olarak uygulanan işlemleri karşılayan bir ifadedir.
Gümrük Denetimi: Gümrük mevzuatına ve gereken hallerde gümrük gözetimi altındaki eşyaya uygulanacak diğer hükümlere uyulmasını sağlamak üzere eşyanın muayenesini, belgelerin varlığını ve gerçekliğinin kanıtlanmasını, işletme hesaplarının, defterlerinin ve diğer yazılı belgelerin tetkikini, nakil araçlarının kontrolünü, bagajların ve kişilerin yanlarında ve üstlerinde taşıdıkları eşyanın kontrolünü, idari araştırmalar ve benzeri diğer işlemlerin yapılmasını gibi, özel işlemlerin yerine getirilmesini ifade eder.
Gümrük Rejimi: Gümrüğe gelen bir eşya için kişilerin yapacakları işlemlere verilen genel bir kavram olup; serbest dolaşım rejimi, transit rejim, antrepo rejimi, dahilde işleme rejimi, gümrük kontrolü beyanı, geçici ithalat rejimi, hariçte işleme rejimi ve ihracat rejimi olmak üzere toplam sekiz rejim söz konusudur.
Gümrük Beyanı: Belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde, eşyanın bir gümrük rejimine tabi tutulması talebinde bulunulmasına gümrük beyanı adı verilir.
Serbest Ticaret Anlaşması (STA): Bu anlaşmaların amacı, iki tarafın birbirleri menşeli eşyaya tercihli tarife uygulaması suretiyle iki ülke arasındaki ticareti özendirmek ve arttırmaktır.
FOB: İngilizce’deki anlamıyla gemide masrafsız olan “Free on Board” sözcüğünün kısaltmasıdır. FOB satış değeri ise gemiye teslime kadar olan maliyetlerin toplamıdır.
CIF: İngilizce mal bedeli, sigorta ve navlun anlamındaki cost, insurance and freight sözcüklerinin kısaltılmış halidir. CIF satış bedeli = mal bedeli + sigorta bedeli + navlun bedelidir.
GTİP: Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu
Konşimento (Sevk Belgesi): Tren, uçak veya gemi ile yapılan taşımacılıkta kullanılan ve malın taşımak üzere teslim alındığını ve varış noktasında konşimento sahibine teslim edileceğini gösteren kıymetli evrak niteliğinde bir belgedir.
Proforma Fatura: Anlaşma safhasında ihracatçı tarafından malın birim fiyatının, özelliklerinin ve satış şartlarının yer aldığı, bilgi verme amacını güden bir teklifname niteliğindeki fatura olmaktadır.
Çeki Listesi: Hangi taşıta ne kadar mal yüklendiğini, her birim, paket, çuval, vs. ağırlığı içermektedir. Gümrük idarelince ve hasar halinde sigorta şirketlerince istenebilmektedir.
Sağlık Sertifikası: İhraç konusu malın sağlık koşullarına uygun olup olmadığını gösteren belge niteliğindedir. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’ndan alınmaktadır.