AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ

Tüketiciyi en üst düzeyde korumak için son tüketiciye arz edilen gıdalardaki beslenme ve sağlık beyanlarına ilişkin kuralları belirlemek amacıyla  Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nca hazırlanan “Türk Gıda Kodeksi Beslenme ve Sağlık Beyanları Yönetmeliği” 26 Ocak 2017 tarihli ve 29960 sayılı Mükerrer Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Söz konusu Yönetmelik, son tüketiciye ve toplu tüketim yerlerine arz edilen gıda hakkında bilgilendirme mevzuatı çerçevesinde etiketlenmesinde, sunumunda veya reklamında kullanılan beslenme ve sağlık beyanlarına ilişkin kuralları kapsamaktadır.

Buna göre;

• Beslenme ve sağlık beyanları, piyasaya arz edilen gıdaların etiketi, tanıtımı ve reklamında kullanılabilecektir. Beslenme ve sağlık beyanlarının kullanımı, belirsiz, yanlış veya yanıltıcı, diğer gıdaların beslenme yönünden yeterliliği veya güvenilirliği konusunda şüpheye neden olacak, belirli bir gıdanın aşırı tüketimini destekleyecek veya özendirecek şekilde olamayacaktır.

• Söz konusu beyanlar, çeşitli ve dengeli beslenmenin, genelde besin ögelerini uygun miktarlarda sağlayamayacağını belirtecek, ileri sürecek veya ima edecek ve tüketicide endişeye neden olabilecek biçimde, yazılı, resimli, grafik veya sembolik gösterimler vasıtasıyla vücut fonksiyonlarındaki değişikliklere atıfta bulunacak şekilde bulunmayacaktır. Çeşitli ve dengeli beslenme ile yeterli miktarda sağlanamayan besin ögeleri ile ilgili istisnalar, bu istisnaların başvurularına ilişkin koşullar da dahil olmak üzere Bakanlık tarafından belirlenecektir.

• Yönetmelik; İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik, Doğal Mineralli Sular Hakkında Yönetmelik, üretiminde doğal mineralli su kullanılan alkolsüz içecekler ile ilgili gıda kodeksi, özel beslenme amaçlı gıdalar ile ilgili gıda kodeksi, takviye edici gıdalar ile ilgili gıda kodeksi hükümleri saklı kalacak şekilde uygulanacaktır.

• Bir gıdanın etiketlenmesinde, sunumunda veya reklamında yer alan ve bir beslenme veya sağlık beyanı olarak yorumlanabilecek ticari marka veya özel isim, Yönetmelikte yer alan ilgili beslenme veya sağlık beyanı koşullarının karşılanması ve ilgili beyanın da yapılması şartıyla kullanılabilecektir.

• Beslenme veya sağlık beyanı ifadelerinin yerine anlamını değiştirmeyecek ve güçlendirmeyecek şekilde eşdeğer ifadelerin kullanılması Bakanlıkça yayımlanacak kılavuzla belirlenecektir.

• Gıdanın etiketi, tanıtımı veya reklamında sağlık beyanı yapılabilmesi için gıdanın besin ögesi profili açısından, belirlenen koşullarından en az ikisine sahip olması zorunlu olacaktır.

• Takviye edici gıdalarda ilgili hükümlerine uyulması şartıyla sağlık beyanları yapılabilecektir. Hacmen yüzde 1,2'den fazla alkol içeren içeceklerde sağlık beyanı yapılamayacaktır. Bu ürün grubu için sadece enerji miktarının azaltılmasına ilişkin beslenme beyanı düzenlenebilecektir.

• Beslenme veya sağlık beyanının yapılabilmesi için hakkında beyan yapılan bir besin ögesinin veya diğer ögenin bir gıdada veya gıda grubunda bulunması, bulunmaması veya miktarının azaltılmasının, genel kabul görmüş bilimsel kanıtlarla ortaya konulan, yararlı bir besleyici veya fizyolojik etkisinin olduğunun gösterilmesi gerekecektir.

• Beslenme veya sağlık beyanlarının kullanımına sadece, ortalama tüketicinin beyanda belirtilen yararlı etkileri anlayabilmesi koşuluyla izin verilecektir. Beyanlar, kullanım talimatına göre tüketime hazır hale getirilen gıdayı esas alacak şekilde yapılacaktır.

   

• Beslenme ve sağlık beyanları genel kabul görmüş bilimsel kanıtlara dayanacak ve bunlarla doğrulanacaktır. Beslenme veya sağlık beyanı yapan gıda işletmecisi, yaptığı beyanın bu Yönetmeliğe uygunluğunu kanıtlayacaktır.

• Markaya özgü olmayan gıdaya ilişkin genel reklam veya tanıtımlar hariç olmak üzere, beslenme veya sağlık beyanı yapılan ürünlerde beslenme bildirimi zorunlu olacaktır. Takviye edici gıdalar için beslenme bildirimi, ilgili gıda kodeksi hükümlerine uygun olarak yapılacaktır.

• Bir gıda, beslenme beyanı yapabilme koşullarını doğal bileşiminde bulunan bir besin öğesi veya diğer öğe ile karşılıyorsa, beslenme beyanının önüne "doğal" ibaresi eklenebilecektir. Karşılaştırmalı beslenme beyanları ürün çeşitliliği de dikkate alınarak sadece aynı kategorideki aynı ürün adına sahip gıdalar arasında yapılabilecektir.

• Sağlık beyanları, Yönetmelikteki genel ve özel gerekliliklere uymadığı ve Yönetmeliğe göre izin verilerek ilgili maddelerde bahsedilen ve Yönetmelik ekinde yer alan beyan listelerine dahil edilmediği sürece kullanılmayacaktır.

• Sağlık beyanları, "dengeli ve çeşitli beslenme ile sağlıklı yaşamın önemini belirten ifade, beyan edilen faydalı etkinin sağlanması için tüketilmesi gereken gıda miktarı ve tüketim şekli, gerektiğinde bu gıdayı tüketmemesi gerekenler için uyarı mesajı, fazla tüketilmesi durumunda sağlığı olumsuz etkileyebilecek gıdalar için uygun bir uyarı" bilgilerinin etikette veya etiketin olmadığı durumlarda sunum ve reklamda yer alması koşuluyla kullanılacaktır.

• Besin ögesinin ya da gıdanın sağlık üzerine genel faydalarına ilişkin beyanlar, özel bir sağlık beyanının koşulunun karşılanması ve ilgili beyanın da yapılması şartıyla da kullanılabilecektir.

• Tıp, beslenme veya diyetetik ile ilgili meslek örgütleri ile sağlıkla ilgili yardım kuruluşlarının sağlık beyanları ile ilgili tavsiye veya önerilerine ilişkin başvurular Bakanlıkça değerlendirilecektir.

• Gıdanın tüketilmemesi durumunda sağlığın olumsuz etkilenebileceğini ileri süren, kilo/ağırlık kaybının miktarına veya oranına atıfta bulunan, bireysel doktorların veya sağlık profesyonellerinin diğer kuruluşların tavsiyelerine atıfta bulunan sağlık beyanlarına kesinlikle izin verilmeyecektir.

• Sağlık beyanlarına ilişkin başvuru kurallarının belirlendiği yönetmeliğe göre söz konusu beyanlara ilişkin izin başvurusu Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü’ne yapılacaktır. Bilimsel Komisyon, geçerli bir başvurunun kendisine ulaştığı tarihten itibaren 5 ay içinde görüşünü oluşturacaktır.

• Gıdalarda Yapılan Beslenme ve Sağlık Beyanları Hakkında 20/12/2006 tarihli ve (AT) 1924/2006 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü dikkate alınarak Avrupa Birliği mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlanan Yönetmelik hükümlerinin uygulamasına yönelik gerek görüldüğünde hazırlanacak talimat veya kılavuzlar, Bakanlık internet sitesinde yayımlanacaktır.

• Yönetmeliğe aykırı davrananlar hakkında 5996 sayılı Kanunun ilgili maddelerine göre yaptırımlar uygulanacaktır.

• Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce faaliyet göstermekte olan gıda işletmecileri 31/12/2019 tarihine kadar Yönetmelik hükümlerine uymak zorunda olacaklardır. 31/12/2019 tarihinden önce etiketlenen veya piyasaya arz edilen gıdalar raf ömrü sonuna kadar piyasada bulunabilecektir. Söz konusu hükümler ithal edilen gıdaların etiketleri için de geçerli olacaktır.

Bilgilerinizi ve söz konusu Yönetmeliğin titizlikle incelenerek bağlı odalarınız aracılığıyla ilgili esnaf ve sanatkârlara duyurulması hususunda gereğini rica ederiz.